Dunne darm doorgelicht
Ursula Wopereis Een ontmoeting met het team van de poliklinische zorgeenheid maag-, darm- en leverziekten (PZE-MDL) roept associaties op met de ontdekkingsreizen van Stanley en Livingstone in centraal Afrika. De dunne darm was tot enkele jaren geleden voor een groot deel onontgonnen gebied. Inmiddels brengen videocapsules en dubbelballon endoscopie het complete maagdarmkanaal in kaart.
Truus van der Meulen, verpleegkundig hoofd (PZE), duwt resoluut de videocapsule in mijn hand. De camerapil is zo groot als een kootje van een damespink. Ik kijk recht in een piepklein cameralensje. Van der Meulen: "Deze capsule is afkomstig uit Israël en sinds vijf jaar op de markt. Geloof het of niet: oorspronkelijk is de capsule ontwikkeld voor spionagedoeleinden. Pure science fiction! Bij klachten over de dunne darm doen wij tegenwoordig eerst een videocapsuleonderzoek. Op basis van de uitkomsten wordt bekeken of de patiënt in aanmerking komt voor endoscopisch onderzoek."
Poli voor videocapsules
Verpleegkundig specialist Erik Herdes heeft inmiddels een jaar ervaring met de videocapsule. "Ik ben aangenomen om de polikliniek voor videocapsules op te zetten. Naast het feitelijke onderzoek organiseer ik de infrastructuur, afspraaktrajecten, patiëntenvoorlichting en evaluaties. Wij kunnen binnen een week na aanvraag een onderzoek garanderen. Ik geef patiënten uitgebreid voorlichting. Achteraf wordt geëvalueerd hoe de patiënt de kwaliteit van het totale onderzoek heeft ervaren."
Herdes heeft inmiddels 175 patiënten begeleid. Deskundig demonstreert hij de apparatuur: "De patiënt krijgt een band om zijn buik met een datarecorder. Op vaste plekken op het lichaam worden acht plakkers met sensoren aangebracht, die digitale signalen ontvangen van de capsule in het lichaam. Vanaf het moment van inname maakt de camera twee beelden per seconde. Na acht uur komt de patiënt bij me terug, ik verwijder de sensoren en begin gelijk met het downloaden van de data naar de hoofdcomputer. Ik laat patiënten vaak even meekijken. De videocapsule verlaat het lichaam na enkele dagen via de natuurlijke weg."
Geavanceerd programma
De videobeelden geven in kleur het maag-darmkanaal weer. Waar een leek zich in een vleeskleurige achtbaan waant, herkent Herdes direct afwijkingen in kleur of textuur. "Ik versnel de opnamen tot 21 beelden per seconde en bekijk de video in ongeveer een uur. Signaleer ik iets belangrijks, dan markeer ik het beeld als thumbnail. Alle thumbnails blijven tijdens het afspelen van de video onder in beeld zichtbaar, zodat je in een oogopslag alle bijzonderheden ziet. Ik analyseer, maar de arts beoordeelt de thumbnails en stelt de diagnose. We streven ernaar binnen drie weken de diagnose en het eventuele vervolgtraject via de betrokken arts naar de patiënt te communiceren."
Herdes geniet duidelijk van zijn werk: "Het is natuurlijk de sport om ook de kleinste afwijking te signaleren. Maar de capsule draait om zijn as en volgt de natuurlijke bewegingen van het maagdarmkanaal, dus je kunt iets missen."
Herdes werkt nauw samen met Van der Meulen en Maarten Jacobs, medisch hoofd MDL. Jacobs: "De videocapsule heeft een diagnostische opbrengst van bijna 80%. Het onderzoek is minder belastend voor de pati?nt dan endoscopisch onderzoek. Zoals Erik al zei is er ook een keerzijde: de videocapsule beschrijft slechts en kan beelden missen. Wij zien enteroscopie en de videocapsule als complementaire methodes."
Dubbelballon endoscopie
Drie jaar geleden werd de dubbelballon enteroscoop geïntroduceerd. Het apparaat dankt zijn naam aan de ballonnen die zowel op de endoscoop als op de overtube zijn aangebracht. Door lucht in de ballonnen te blazen of juist te laten ontsnappen kan de scoop zich een weg door het darmkanaal banen. Door de push-pull methode is nu het gehele maagdarmkanaal endoscopisch bereikbaar. De methode wordt op de polikliniek uitgevoerd tijdens een dagbehandeling.
Jacobs: "Dubbelballon endoscopie maakt het mogelijk om tijdens het onderzoek weefselbiopten te nemen, interventies uit te voeren of het weefsel te manipuleren. De slang heeft een extra kanaal van twee millimeter doorsnee om minuscule apparatuur in te brengen. Waar nodig kunnen we een hapje uit het weefsel nemen of poliepen wegbranden. Bij bijvoorbeeld tumoren kunnen we een tatoeage zetten, waardoor de gevarenzone grijs gemarkeerd en visueel duidelijk herkenbaar is. Dat scheelt tijd bij het vervolg van de behandeling."
Nieuwe gouden standaard
Veruit de grootste groep patiënten die voor dubbelballon enteroscopie in aanmerking komt heeft bloedverlies uit het maagdarmkanaal of de twaalfvingerige darm, chronisch inflammatoire darmziekten (IBD) of coeliakie. Jacobs besluit: "Dubbelballon endoscopie is een veilige methode met een hoge opbrengst. Ik denk dan ook dat dit de nieuwe gouden standaard gaat worden."
zie:
http://www.azvu.nl/communicatie/nieuws/t...html~hoofd